Terwijl klokkenluiders het in Nederland al zwaar hebben, krijgen zij het nog moeilijker. Neem Marianne van Ooyen, die eind 2017 de klok luidde over oneigenlijke beïnvloeding: ambtenaren probeerden ‘onafhankelijk’ onderzoek te manipuleren van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
Van Ooyen had meerdere keren intern geklaagd over de druk en pogingen tot beïnvloeding door ambtenaren om de uitkomsten bij het WODC te manipuleren. Er werd niet naar haar geluisterd, maar enkele anonieme melders op het ministerie speelden haar klachten wel door naar de media. Dat had effect want minister Grapperhaus zette vervolgens drie onderzoekscommissies aan het werk, die vorig jaar en begin dit jaar hun bevindingen presenteerden. De klokkenluider werd hierin grotendeels in het gelijk gesteld en WODC-directeur prof. Frans Leeuw mocht vertrekken. Bovendien nam minister Grapperhaus nog meer maatregelen om herhaling te voorkomen.
Bekijk hier de volledige uitzending: NPO Radio 1, vrijdag 14 juni 2019
Tot gisteren. Hoewel Grapperhaus vijf maanden geleden nog vol bravoure riep dat naar het lek geen onderzoek wordt gedaan – ‘Dat is in ieder geval ook niet de cultuur die ik voorsta’ – wordt dit inmiddels toch verricht. Nadat er aangifte werd gedaan, is men erop gebrand te achterhalen wie op het departement heeft gelekt en diegene(n) te vervolgen. Kennelijk wordt vergeten dat de melders hier hebben gelekt voor het maatschappelijk belang. Zouden ze dit niet hebben gedaan, dan waren de ontoelaatbare beïnvloedingspraktijken van een aantal ambtenaren nooit boven tafel gekomen.
De draai die de minister hier heeft gemaakt, is voor de onpartijdige toeschouwer op zijn zachtst gezegd onbegrijpelijk. Het lijkt wel alsof Grapperhaus gechanteerd wordt, zo beteuterd over zijn eigen actie keek hij er gisteren bij. Wat weten de sjoemelende ambtenaren die de uitkomsten van de WODC-onderzoeken wilden bijsturen, over de minister wat wij niet weten? Het ziet er nu naar uit dat zij in bescherming worden genomen en dat er een heksenjacht op de melders wordt gemaakt. Het is de omgekeerde wereld. Hopelijk komt de minister nog tot bezinning – voor het maatschappelijk belang.
